wróć do Akademia Wróżek

Jednak poza ciemną tradycją tego krzewu, czarny bez jest niczym naturalna apteka, to źródło dobroczynnej mocy o czym świadczą m.in. wykopaliska z Epoki Kamiennej, to jedna z najstarszych roślin leczniczych, z którą w przeszłości wiązały się także praktyki magiczne ludów europejskich. W wierzeniach starożytnych Germanów patronką bzu była bogini Hołda, albo pani Holle — również opiekunka domowego ogniska, stąd niemiecka nazwa bzu Holunder. Kontakt z czarnym bzem nasycał życiową energią, zwalczał przygnębienie, dodawał otuchy, wzmacniał psychikę, dodawał witalności. Przywracał wiarę we własne siły, obdarzał odwagą, pomagał obiektywnie spojrzeć na problemy. Pozwalał długo zachować młodość i atrakcyjny wygląd.
Do bzu trudno się przytulać, ponieważ właściwie nie ma jednego, grubszego pnia, jednak zadziała tak samo, gdy będzie dotykany. Miejsce pod koroną bzu miało moc magiczną, dlatego matki zanosiły tam nieuleczalnie chore dzieci, wierząc, że demony dopomogą w ich uzdrowieniu. W Średniowieczu i nawet dużo później, czarnym bzem otaczano kościółki i kaplice ufając, że oddala to uderzenia piorunów. W wiekach średnich istniał też przesąd, że krzewy bzu chroniły konie przed chorobami i dlatego masztalerze sadzili masowo zarówno bez czarny, jak i podobny do niego, ale mniejszy — bez hebd, obok zamków rycerskich, gdzie przetrwał do dziś przy wielu ruinach.
Kwiaty bzu zawierają dużo flawonoidów i kwasów fenolowych, a ponadto kwasy organiczne, sterole, olejeki, garbniki, triterpeny, sole mineralne. Taka kompozycja składników decyduje o właściwościach napotnych i przeciwgorączkowych kwiatów. A ponadto działają też moczopędnie, uszczelniają ściany naczyń włosowatych i poprawiają ich elastyczność. Ze względu na właściwości przeciwzapalne stosuje się je także do płukania chorego gardła i okładów przy zapaleniu spojówek.
Jeszcze większą różnorodność substancji kryją w sobie owoce czarnego bzu m.in. pektyny, garbniki, kwasy owocowe, witaminy - szczególnie dużo C i prowitaminy A, sole mineralne - wapnia, potasu, sodu, glinu i żelaza. Poza właściwościami napotnymi i moczopędnymi mają też działanie lekko przeczyszczające i przeciwbólowe. Należą do tzw. środków czyszczących krew, dlatego poleca się je, jako lek odtruwający i pomagający usuwać z organizmu szkodliwe produkty przemiany materii i toksyny w chorobach reumatycznych oraz skórnych. Owoce bzu są też stosowane w stanach zapalnych żołądka i jelit, a także jako pomocniczy lek przeciwbólowy w nerwobólach i rwie kulszowej. Owoce są jednym ze składników preparatów stosowanych m.in. w zaparciach i w chorobach skóry, głównie łuszczycy, są też podstawą mieszanek o działaniu przeciwzapalnym i napotnym, pomocnych zwłaszcza przy przeziębieniu i kaszlu.
Czarny bez dziś pozbawiony został swojej świętości, jednak jego magiczne moce przetrwały, nie niszczmy zatem i nie wycinajmy bzów, pozwólmy mieszkańcom jego korony żyć spokojnie, a jemu samemu nieść nam pomoc w chorobach i wszelkich niedomaganiach.

Sylwester Chordecki